भारतामध्ये पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती वाढण्याची शक्यता आहे, आणि त्यामागील कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
🌍 जागतिक पार्श्वभूमी
सध्या इराण-इस्राएल युद्ध परिस्थितीमुळे “Strait of Hormuz” या तेल वाहतुकीच्या मार्गावर तणाव वाढलेला आहे. इराणने हा मार्ग बंद करण्याचा इशारा दिलाय, ज्यामुळे जागतिक तेल पुरवठ्यातील मोठ्या भागात अडथळा निर्माण होऊ शकतो .
यामुळे Brent crude च्या दरात मागच्या काही दिवसांत 7%-14% एवढी वाढ झालीय (sarkari “64–65 USD” पासून “74–75 USD” पर्यंत) .
भारतावर होणारा परिणाम
- तेल आयात खर्च वाढेल
भारताने आता इराणपासून तेल आयातीं कमी केल्या आहेत आणि आता तोषण रूसी, अमेरिकन तेलाच्या दिशेने वळत आहे .
पण Strait of Hormuz वरील संकटामुळे जागतिक कच्च्या तेलाच्या किमती 80–90 USD पर्यंत जाऊ शकतात, ज्याचा थेट परिणाम भारताचे आयात खर्च वाढून रुपयावर दडपण बनेला आहे . - आतील OMCs वर दडपण
राज्याचे तेल विपणन कंपन्या (IOC, BPCL, HPCL) त्यांच्या खर्चाचा भार ग्राहकांवर हलवू शकतात, ज्यामुळे पेट्रोल‑डिझेल किंमतीत वाढ होऊ शकते . - महागाई आणि आर्थिक दबाव
ICRA च्या अंदाजानुसार, दर 10% कच्च्या तेलाच्या किमती वाढीस 0.2‑0.3% मुद्रास्फीती (CPI) वाढीस आणि WPI मध्ये 0.8‑1% पर्यंत वाढीस चालना मिळू शकते .
यामुळे RBI या आर्थिक दबावात दरांवरील धोरणिक निर्णयांमध्ये बदल करू शकते . - सरकारी तयारी
पण भारत सरकारने काही तयारी पुढे केलीय – विविध राष्ट्रांकडून आयात वाढवणे, तेल साठवणे, सबसिडीज देणे, इ. .
तसेच OMCs ग्राहकांवर त्वरित किमत वाढीचा परिणाम टाळण्यासाठी थोडा उशीर करू शकतात .
🚦 निकालः पुढील काय होणार?
अल्पकाळात (१–२ महिने): कच्च्या तेलाच्या किमतीत सध्याची वाढ सुरु राहील, ज्यामुळे पेट्रोल‑डिझेल किमतींमध्ये वाढ दिसण्याची शक्यता आहे.
दीर्घकालात: जर संघर्ष दीर्घकाळ स्थिर राहिला आणि Strait of Hormuz बंद राहिला, तर किमती 80–100 USD च्या आसपास किंवा त्याहूनही जास्त जाऊ शकतात, ज्यामुळे भारतात किमती लगेच वाढतील. याविरुद्ध सरकार साठवणूक वापरून आणि विविध पुरवठा मार्ग वापरून ग्राहकांवर परिणाम कमी करण्याचा प्रयत्न करत आहे.
📝 सारांश:
जागतिक तेल दर वाढत आहेत, मुख्यतः Iran‑Israel संघर्षामुळे.
भारताने काही तोटे टाळण्यासाठी विविध उपाययोजना केल्या आहेत.
तरीही पेट्रोल आणि डिझेलचे दर येत्या काही आठवड्यांत वाढू शकतात, परंतु सरकार आणि OMCs प्रयत्नशील आहेत की ग्राहकांना किंमतींमध्ये अचानक मोठी वाढ भोगावी लागू नये.