भारताचा विद्युत नियामक आयोग (CERC) यांनी मार्केट कुपलिंग (market coupling) अंमलबजावणीसाठी ऑर्डर मंजूर केला आहे. यामुळे वेगवेगळ्या वीज एक्सचेंजच्या किंमती एकत्रितपणे समन्वित केल्या जातील. खाली मराठीत सविस्तर माहिती:
🔹 काय आहे मार्केट कुपलिंग?
“मार्केट कुपलिंग” म्हणजे भारतात सद्यस्थितीत DAM (Day-Ahead Market) वेगळ्या एक्सचेंजवर नियंत्रित होतो. आता या DAM संरचनेतील सर्व खरेदी-विक्री बोलींचे एकत्रित व स्वयंचलित संयोजन होणार – ज्यामुळे वीज दर अधिक स्थिर, पारदर्शक व समरूप (uniform) होतील .
📅 अंमलबजावणी कोणत्या तारखेपासून?
शुरुआती टप्पा: DAM सेक्शनसाठी जन्यु 2026 पर्यंत प्रारंभ होणार.
करणाची पद्धत: ‘राऊंड-रॉबिन’ मोड (एक्सचेंज घड्याळासारखे फेरफटका घेतील) आणि Grid‑India हे बॅकअप मॉनिटरिंग एजंट म्हणून कार्य करणार .
🎯 निर्णयाचे फायदे:
दरांमध्ये समरूपता: विविध क्षेत्र/एक्सचेंजमध्ये दरांची समानता वाढेल.
मूल्य शोध क्षमतेत सुधारणा: बाजारातील कार्यक्षमता वाढेल .
वितरण वीज प्रणालीतील गुणवत्ता सुधारणा.
⚠️ भविष्यातील टप्पे:
DAM नंतर RTM (Real-Time Market) आणि Term-Ahead Market या क्षेत्रांसाठी पुढे वाढवण्याचे नियोजन.
CERC आणि Grid‑India कडून पायलट, डेटा शेअरींग, आणि आवश्यक तांत्रिक व नियोजक सुधारणा सुरू होणार .
🟦 सारांश:
घटक तपशील
अधिकार प्राप्ती CERC ने मार्केट कुपलिंग अमंलबजावणीसाठी ऑर्डर दिली
प्रारंभ तारीख जन्यु 2026 पासून DAM साठी
पहिला टप्पा DAM → Round‑robin, Grid‑India बॅकअप
लक्ष्य वीज दरांमध्ये स्थिरता, शुद्ध दररोख
पुढे काय? RTM, Term-Ahead समावेश; पायलट, सुधारणा चालू
या धोरणातून वीज व्यापारात अधिक प्रतिस्पर्धात्मकता, पारदर्शकता आणि ग्राहके-उद्योगांसाठी अधिक स्थिर दर सुनिश्चित व्हायला मदत होणार आहे.